21 Σεπ 2011

Κατηγορώ

Κατηγορώ τον εαυτό μου, γιατί δέχθηκα να μένω άπραγος.
Γιατί ανέχθηκα να περιμένω την κατάλληλη στιγμή χωρίς να δοκιμάσω.

Κατηγορώ τα χέρια μου που δε χαιδέψανε επαρκώς τα λίγα χώματα που πατάω, και τα πόδια μου γιατί μένουνε επίμονα στην άσφαλτο για να μην μπορέσω να πατήσω χώματα. Που φοβήθηκαν να αγκαλιάσουν τον άρρωστο, όταν αυτός είναι που χρειάζεται περισσότερο την αγκαλιά. Που φοβήθηκαν να καλλιεργήσουν τη γη, όταν αυτή με τρέφει.

Κατηγορώ τα μάτια μου γιατί εστιάζουν στις προκλήσεις και δεν εστιάζουν στην ομορφιά, την ποικιλομορφία. Που δε βλέπουν τον άλλο, αλλά το περίγραμμά του. Που φυλακίζονται σε επιγραφές νέον. Που κοιτάνε στους δέκα πόντους μπροστά, αντί στους ουρανούς και τα σύγνεφα επάνω.

Κατηγορώ τη θέλησή μου να συμβουλέψω τους άλλους, όταν εγώ χρειάστηκε να κάνω ένα-ένα τα βήματά μου για να μάθω ότι έκανα λάθος. Την κατηγορώ γιατί θέλησε μικρά, όταν θα μπορούσε να θελήσει τα μεγάλα. Την κατηγορώ γιατί δεν ήταν αρκετή για να κινήσει το σώμα, να αφυπνίσει το πνεύμα, να φωτίσει το σκοτάδι του νου.

Κατηγορώ την ηθική μου, που επέτρεψε σε κάθε λογής τέρατα να ξεπηδήσουν μέσα μου και μου τα σέρβιρε ως νέους ορίζοντες. Κατηγορώ και το μυαλό μου που δεν κατάφερε να κάνει τα τέρατα νέους ορίζοντες.

Κατηγορώ την απιστία μου στους ανθρώπους και τα ιδανικά μου. Από πότε είναι η πίστη για τις εύκολες στιγμές; Από πότε είναι η αγωνιστικότητα για τα στόματα και όχι για τα χέρια; Την κατηγορώ που με κρατά στη σκιά, όταν στο φως γίνονται μάχες. Την κατηγορώ γιατί δεν κινεί βουνά, δεν αλλάζει ζωές, δεν γεννά ελπίδες.

Κατηγορώ το στόμα μου που έγινε φερέφωνο και επαναλαμβάνει τα ίδια και τα ίδια. Που μιλάει για τα άσχημα και ξεχνά τα όμορφα. Που πολυλογεί και δεν ευλογεί. Που ποτίζει, αλλά δεν φυτεύει.

Κατηγορώ τη λαιμαργία και τη λαγνεία μου που δε με αφήνουν να γευτώ τα όμορφα της απόλαυσης. Κατηγορώ την επιθετικότητα και τον εγωισμό μου, που δε με αφήνουν να γευτώ τους θησαυρούς της συνύπαρξης.

Κατηγορώ τους συνειρμούς μου, που ταύτισαν ιδέες και πρακτικές με λίγους αχρείους εκτελεστές τους. Τους κατηγορώ που ομαδοποίησαν τους ανθρώπους, για να βγάζουν γρήγορα συμπεράσματα. Τους κατηγορώ που πήραν ιδέες και τις διαστρέβλωσαν, πήραν εικόνες και τις μαγάρισαν, πήραν αναμνήσεις και τις πέταξαν, πήραν ελπίδες και τις εκλογίκευσαν.

Μα υπερασπίζομαι με κάθε ικμάδα δύναμης το αναντίρρητο δικαίωμα μου να είμαι άνθρωπος, ατελής, ημιτελής, κομματιασμένος μεταξύ του θανάτου και της θέωσης, όσο η πνοή μου με κρατά αγωνιζόμενο σε αυτήν την πλάση.
Και εκλιπαρώ την αδύναμη φύση μου να απλώσει τα χέρια της, τα λασπωμένα, βρώμικα, ματωμένα χέρια της στο αύριο, να το γραπώσει με νύχια σπασμένα και να το κάνει σκαλί για να βαδίσουμε όλοι σύσσωμοι ένα βήμα παραπάνω.
Προς το φως.

11 Μαρ 2011

Παράθυρα

Να αφήσετε τα παράθυρά σας ανοιχτά
γιατί περνάει η ελπίδα απ' έξω.

Γιατί περνάει η ελπίδα και δεν ξέρουμε πόσο θα μείνει.
Γιατί την χτυπάνε αλύπητα, την κυγηγάνε.
Και βαφτίσανε επιστήμη τα αγριόσκυλα που ξαμολύσανε ξωπίσω της.
Και βαφτίσανε ειδήμονες τους διαψευστές κάθε ονείρου.


Να αφήσετε τις πόρτες σας ορθάνοιχτες
γιατί περνάει η ελπίδα απ' έξω.

Γιατί περνάει η ελπίδα και δεν ξέρουμε τι θα μας πει.
Δεν ξέρουμε σε τι χωράφια θα μας σεριανίσει.
Δεν ξέρουμε με τι χαμόγελο θα γιάνει τα σημάδια που άφησαν
στα μυαλά μας οι στατιστικές και οι αριθμοί.

Να αφήσετε τα μυαλά σας ανοιχτά
γιατί περνάει η ελπίδα απ' έξω.

Γιατί περνάει η ελπίδα και δεν ξέρουμε τι θα αλλάξει στα μέσα μας.
Δεν ξέρουμε τι άφταστο θα απαιτήσει να το ζήσουμε.
Δεν ξέρουμε πώς και γιατί θα γίνει το άφταστο δικό μας,
πώς και γιατί ανοίξαμε φτερά που δεν ξέραμε ότι ήταν πριν εκεί.

Να αφήσετε τα μάτια σας ανοιχτά
γιατί περνάει η ελπίδα απ' έξω.

Γιατί δεν ξέρουμε πότε θα την ξαναδούμε.
Κι άμα τη δει κανείς, στα ανέλπιστα τα χρώματα ντυμένη,
θα ζει για πάντα με μία και μόνη ρετσινιά:
πως την είδε την ελπίδα κι έζησε το φως της.

Και δε θα έχει πια δικαιολογίες για τις πράξεις του.

9 Μαρ 2011

Γυαλίζει ο κόσμος

Γυαλίζει ο κόσμος, πεντάστραφτος στη φτώχια του.
Και λάμπει ο ουρανός, καταγάλανος και παγωμένος.
Παγώσαν τα πόδια μας και τα χέρια μας
να περπατάμε και να αγγίζουμε ξένα όνειρα.
Και κάθε στγμή γίνεται καθρέφτης
της πιο θλιμμένης μας αυγής
και γυαλίζει σαν παραπεταμένο νόμισμα.

Γυαλίζουν οι νιφάδες στα δέντρα,
κρέμονται, έτοιμες να πέσουν
σαν ανυπόμονα παιδιά πριν τη γέννα.
Γυαλίζουν και οι όψεις μας,
σκληρές και άκαμπτες
σε πόνο, μοναξιά και ελπίδα.
Και έτοιμες να πέσουν οι ψυχές μας
να βγουν από τη φυλακή της όψης
να ζεστάνουν το χώμα του μυαλού.

Γυαλίζουν τα τζάμια των σπιτιών
και μέσα τους - για δες! - αντανακλώνται οι φόβοι μας
και όλες οι ημέρες που δεν προλάβαμε να ζήσουμε.

Και είναι αμείλικτα ζεστός  ο ήλιος
και θα ζεστάνει τα χέρια και τα πόδια μας
να αγγίξουμε και τα δικά μας όνειρα.
Είναι αμείλικτα ζεστός
και θα φέρει αυγές σαν αυτές που ονειρευόμασταν παιδιά.
Είναι αμείλικτος ο ήλιος
και θα ιδρώσουν οι όψεις μας,
από κόπο άξιο και ικανό.
Είναι ο ήλιος βασιλιάς
και θα γεννήσουν οι ψυχές μας
όλα όσα χρόνια κείτονται στα σπλάχνα τους
και θα ζεστάνει το χώμα του μυαλού
και θα ανθίσουν οι σκέψεις
και θα σπάσουν τα τζάμια των σπιτιών
να χωρέσουν νέες σκέψεις και νέοι άνθρωποι,
να γίνουν οι φόβοι προκλήσεις
και η γνώση να γίνει εμπειρία.

Και θα πάψει να γυαλίζει ο κόσμος
στην παγωμένη του μοναξιά.
Και θα μάθουμε ότι δεν είναι στη γυαλάδα η τελειότητα.
Θα μάθουμε ότι με χώμα, γρατζουνιές και ιδρώτα
ξεγεννάς τη γη,
χτίζεις σπίτια,
θρέφεις παιδιά,
ζεσταίνεις καρδιές,
καλλιεργείς μυαλά,
φυτεύεις όνειρα,
ζεις.

Κι όλα τα άλλα είναι παραπαίδια.
Παραπαίδια της γυαλάδας μας,
που σπάει με το πέταγμα μιας πέτρας.

21 Φεβ 2011

Αλλάζοντας...

Πριν χρόνια μιλούσαμε για τη στιγμή που θα έφτανε ο άνθρωπος στο φεγγάρι: πόσο θα άλλαζε τον άνθρωπο αυτή η επαφή. Και κανείς δε φανταζόταν ότι οι μεγαλύτερες αλλαγές δε θα ήταν αποτέλεσμα κάποιας εξωγήινης δραστηριότητας, αλλά γέννημα ενός τεχνικού επιτεύγματος: του Διαδικτύου.


Έχω ξαναγράψει ότι μας είναι δύσκολο να καταλάβουμε τον αντίκτυπο των μικρών πράξεών μας στο ψηφιδωτό του κόσμου μας. Και ξαφνικά, μέσω της τεχνολογίας φαινομενικά, το ψηφιδωτό αυτό διευρύνεται έτσι ώστε ένα θυμωμένο μας σχόλιο να μπορεί να κάνει το γύρο του κόσμου και να χτυπήσει σε ξένα κεφάλια, με άγνωστες επιπτώσεις. Μία συμβουλή μας μπορεί να γίνει χείρα βοηθείας ή καταδίκη για πολύ περισσότερους ανθρώπους από ότι φανταζόμασταν. Ας δούμε λοιπόν, συνοπτικά, τι άλλαξε (ή μόλις ξεκίνησε να αλλάζει) με το Διαδίκτυο.

Ο τρόπος που μαθαίνουμε: από την ανάκληση στην αναζήτηση. Το Διαδίκτυο καθιστά τη γνώση του πώς να ψάξω για τη γνώση σχεδόν ισοδύναμη με το να την έχω ήδη. Παιχνίδια γνώσεων θα μπορούσαν να αχρηστευτούν, αν είχαμε δίπλα μας έναν υπολογιστή με πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Ήδη, οι υπολογιστές μπορούν αυτόματα μπορούν να εξάγουν γνώση και να μας αντικαταστήσουν σε τέτοια παιγνίδια. Αλλά δεν έχει αλλάξει ακόμη το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη γνώση.

Ο τρόπος που επικοινωνούμε: από την επαφή στη διεπαφή. Τα γράμματα με το γραφικό χαρακτήρα και τις υπογραφές, έδωσαν τη θέση τους στα e-mails με τα αισθηματεικονίδια (emotes) και τις νέες υπογραφές (signature blocks). Το τηλέφωνο και οι ηλεκτρονικές επεκτάσεις του μετακινούνται από τη διμερή στην πολυμερή συνδιάλεξη και την εικονοκλήση. Οι αποστάσεις που διανύουν τα μηνύματα από άνθρωπο σε άνθρωπο σε δευτερόλεπτα αντιστοιχούν μέχρι και σε ημέρες ταξιδιού για τα μέσα ανθρώπινης μεταφοράς. Δεν άλλαξε όμως η ανάγκη για επικοινωνία.

Ο τρόπος που συνεργαζόμαστε: από την ατομικότητα στην κοινότητα. Στο Διαδίκτυο γεννήθηκαν προσπάθειες που παραδοσιακά θεωρούταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν: λογισμικό ανοικτού κώδικα, κοινότητες ηλεκτρονικής εκμάθησης (e-learning), ιστότοποι για υποστήριξη σε πραγματικό χρόνο (online chatting, remote desktop support, κ.ά.). Εταιρείες έχασαν τον αγώνα της δημοτικότητας από κοινότητες (Firefox εναντίον Internet Explorer), εθελοντές φέρονται να λειτουργούν για κοινό όφελος, αρχικά χωρίς καμία χρηματική ανταμοιβή (Wikipedia, Wikinews, Dmoz Project). Και η λίστα είναι μόλις στην αρχή της. Δεν άλλαξαν, όμως, ακόμη τα στερεότυπά μας απέναντι στην εθελοντική προσφορά.

Ο τρόπος που εκφραζόμαστε: από τον προσωπικό χώρο στον προσωπικό ιστοχώρο. Ο άνθρωπος συνηθίζει να προστατεύει το χώρο που ζει, κινείται και εμφανίζεται. Και, ξαφνικά, με την έλευση του Διαδικτύου, όλα φαίνονται να αναιρούνται. Η δύναμη της ανωνυμίας, η έλλειψη της απευθείας συνδιαλλαγής, η δυνατότητα διόρθωσης και κυρίως η γνώση πως ό,τι γράφεις γίνεται κτήμα όλων, αλλάζει την ισχύ του ενός. Απλοί άνθρωποι γράφουν τα ημερολόγιά τους (ιστολόγια/blogs) και γίνονται γνωστοί (ως προσωνύμια) σε μεγάλες κοινότητες. Εκθέτουμε στο δίκτυο πράγματα και δεδομένα που μέχρι εχθές κρατούσαμε σφιχτά κρυμμένα στον κόρφο μας.

Από την άλλη, συγγραφείς και άλλοι δημιουργοί επιλέγουν να εκθέσουν το έργο τους δωρεάν, μουσικοί εμφανίζονται και εξελίσσονται σε χώρους πολύ μακρινούς από τις παραδοσιακές εταιρείες δισκογραφίας (π.χ., Jamendo, MySpace). Κάθε άνθρωπος μπορεί να γίνει ραδιοφωνικός παραγωγός (π.χ., Shoutcast) σε ένα νέο είδος ραδιοφώνου που διασχίζει όλον τον κόσμο. Κι εγώ βρίσκομαι να γράφω, για ένα κοινό που ποτέ δε γνώρισα. Δεν άλλαξαν, όμως, τα αισθήματα που γεννούν την έκφραση.

Ο τρόπος που αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο: από τη χώρα, στην υφήλιο. Ανακαλύπτουμε ότι υπάρχουν και άλλοι σαν κι εμάς. Μοιραζόμαστε όνειρα με τους πιο μακρινούς και απίθανους "ξένους". Δημιουργούμε κοινότητες, γνωριμίες. Επιδρούμε στις πεποιθήσεις και επιδρούν άλλοι στις πεποιθήσεις μας. Βρισκόμαστε εκτεθημένοι σε ένα νέο κόσμο διαφορετικότητας, ποικιλίας, ομορφιάς και ασχήμιας. Και ο θυμός μας γίνεται θυμός άλλων, οι αγάπες μας αγάπες άλλων, οι σκέψεις μας κοινό αγαθό και βορά όλων. Αλλά ο κόσμος δεν αλλάζει πάντα μόνο με την ηλεκτρονική αλληλεπίδραση.

Για να κλείσω αυτό το μικρό αφιέρωμα στον κόσμο που γεννιέται μέσα στο Διαδίκτυο, θα επιστήσω την προσοχή μας στις μέρες που έρχονται. Ο κόσμος ήταν μία θάλασσα που έμεινε για πολύ καιρό χωρισμένη από κομμάτια γης. Τώρα ανοίγουν διώρυγες που ενώνουν τα κομμάτια ένα ένα. Ρεύματα ανθρώπινα συναντιούνται με τρόπο που κανείς δε γνωρίζει τι θα φέρει. Ας ανοίξουμε τις αγκαλιές μας να δεχτούμε αυτήν την υπέροχη ευκαιρία. Ας ανοίξουμε τα μυαλά μας να δεχτούμε την εξαίσια ροή από σκέψεις. Ας ανοίξουμε τους δρόμους μας, με σκαπανείς τους άγνωστους πολέμους που θα φέρει αυτή η αλλαγή μέσα και έξω από εμάς. Ο κόσμος δε γυρνά πίσω πια.