20 Ιουν 2023

Όνομα

Γιατί να έχω όνομα; Τι κρύβει πίσω του, μέσα του, στα σπλάχνα του; Γιατί το χρειάζομαι, το χειρίζομαι, το επικαλούμαι, το μισώ και τ' αγαπώ. Γιατί το κάνω τατουάζ και προσπαθώ να το σβήσω; Τι μνήμες συνθέτει και αναπαράγει, τι λησμονιές ζητά, τι όνειρα γεννά και διαψεύδει; Γιατί το γιορτάζαμε και τώρα το παραβλέπουμε; Γιατί κληρονομείται ή γίνεται προϊόν συναλλαγής, γιατί υποβαθμίζεται σε φίρμα ή ρεκλάμα; Γιατί, γιατί, γιατί;...

Το όνομα περιβάλλει το πιο πυκνό, το πιο μεστό νόημα, το πρόσωπο: το πρόσωπο πίσω από την εμφάνιση, το πρόσωπο που ορίζει μια προσωπική σχέση, μια προσωπική ιστορία, μια προσωπική εμπειρία, μια προσωπική τραγωδία και μια προσωπική ευτυχία, ένα πλήθος μοναδικών προσωπικών στιγμών. Πού είναι το πρόσωπο, ποιος το θυμάται στις συζητήσεις, ποιος το γυροφέρνει για να καταφέρει να το αρθρώσει, να το ψηλαφίσει νοητικά, σωματικά, εν τέλει ολόψυχα; Γιατί δεν το αναζητούμε; Γιατί;

Μας λείπει το πρόσωπο. Το κρύβουμε πίσω από σημαίες και χρώματα, από βίαιη, πικραμένη ντροπή που την βάψαμε για να φαίνεται υπερηφάνεια. Το κρύβουμε πίσω από ομάδες και κατηγορίες, πίσω από ταμπέλες και πλακάτ. Το θάβουμε κάτω από κόμματα και ιδεολογήματα, από διαστρωματώσεις και δημογραφικά στοιχεία. Το πρόσωπο το θολώνουμε πίσω από την έννοια του μέσου ανθρώπου, της μέσης και προσδοκώμενης συμπεριφοράς και δράσης, της αναμενόμενης γνώμης, της εκτιμώμενης αντίδρασης, της κοινής γνώμης. Το ανάγουμε σε ήρωα ή προδότη, σε αξιομίμητο ή αξιοθρήνητο. Το εκθειάζουμε και το βιάζουμε δημοσίως.

Μα το πρόσωπο δε νικιέται: αναλάμπει περήφανα τις στιγμές που προσπαθεί να κρυφτεί περισσότερο, εκεί που ανεπαισθήτως περιγράφεται ακούσια στην απλότητά του. Όχι τη φτωχή απλότητα, αλλά αυτήν την άφθονη, την ανοιχτή, την πλήρη και αξόδευτα μοιραζόμενη και πολλαπλασιαζόμενη. Εκεί που γδύνεται από τα φτιασίδια του, εκδύεται τις κοινωνικές προσδοκίες και στρεβλώσεις και κοιτά τα άλλα πρόσωπα στα μάτια, αυτά τα βαθιά μάτια της ψυχής, τα μόνα που βλέπουν.

Το πρόσωπο είναι το ζητούμενο στην εναγώνια αναζήτηση του ανθρώπου για νόημα, γιατί εξ' ορισμού στρέφεται προς σχέση, παίρνει θέση απέναντι στα πράγματα και κοιτά προς ένα ζητούμενο, ένα μέλλον ή ένα όνειρο. Το πρόσωπο είναι το μέλος της αγαπητικής σχέσης που το αναδεικνύει ως πρόσωπο, της αγαπητικής εναγώνιας πορείας για σύνδεση, για περιχώρηση για κοινωνία και συν-ουσία.

Να γιατί ένα όνομα ποτέ δεν μπορεί να καθορίσει έναν άνθρωπο, αν και μπορεί να τον χωρέσει: γιατί το σημαίνον δεν μπορεί να είναι το σημαινόμενο, μπορεί μόνο να το σκιαγραφήσει, να το επικοινωνήσει αφαιρετικά με την ελπίδα η εμπειρία να δωρίσει την έκπληξη και την έκρηξη της αληθινής και βαθειάς γνωριμίας. 

Να το τιμάς το όνομα και να του επιτρέπεις να αντικατοπτρίζει το τιμώμενο πρόσωπο, αυτό το μοναδικό, άξιο σχέσης και τιμής θαύμα που είσαι εσύ.

Χρόνια πολλά, Αλίνα Θεοδώρα. Χρόνια πολλά, Μαρία. Χρόνια πολλά αγαπημένοι μου.

Ευχαριστώ που κι εσύ είσαι πρόσωπο, Θεέ μου, γιατί έτσι μόνο μου επέτρεψες να ελπίζω πως κάποτε θα σε αντικρύσω.