Αναζήτηση για τη γνώση

Η επιστήμη είναι το γυμνό παιδί της αναζήτησης. Έχει το σχήμα και τα γνωρίσματα της γνώσης, αλλά είναι στεγνή και άχρωμη. Η εμπειρία είναι ο ζεστός μανδύας και τα παπούτσια που μπορούν να φανούν πολύτιμα μέσα για να πάει η αναζήτηση παραπέρα. Η αγάπη είναι όλη η ομορφιά που μπορεί να έχει ποτέ η γνώση και όλη η επαφή με το σύμπαν μας. Και ο έρωτας είναι η κινητήριος δύναμη που μπορεί να κάνει την αναζήτηση να φτάσει ένα βήμα πιο κοντά στην αλήθεια.

Όταν προσπαθεί κάποιος να μιλήσει για τον άνθρωπο μέσα από το πρίσμα της επιστήμης, μιλά για το φαινόμενο και για τις μετρήσεις. Περιγράφει αδρά έναν άνθρωπο που ποτέ δεν υπήρξε (το "μέσο άνθρωπο") με λέξεις και όρους που θυμίζουν ελάχιστα πράγματα από την καθημερινή συνύπαρξή μας. Για χάρη της γενικότητας και στο βωμό του "όλα τα άλλα ίδια", η επιστήμη καλείται (και οφείλει) να μιλήσει για όλα αυτά που είναι προσεγγιστικά σωστά. Είναι σωστά σε έναν κόσμο που ποτέ δεν υπήρξε. Ευτυχώς, τα ίδια αυτά "προσεγγιστικά" πράγματα μπορούν ικανοποιητικά να φωτίσουν το μεγάλο ημιφωτισμένο διάδρομο της ζωής μας. Η επιστήμη είναι ένα σεντόνι που αφήνει πάντα τα πόδια μας παγωμένα, γιατί είναι μικρότερη από τον άνθρωπο και μικρότερη και από όλα όσα καλείται να περιγράψει. Και οφείλει να θυμάται αυτά τα όριά της.

Η εμπειρία είναι η χαρά των αισθήσεων και το πανηγύρι της ερμηνείας. Είναι η οδός που μας οδηγεί στον αυριανό εαυτό μας χωρίς επιστροφή. Είναι η επαλήθευση και η απόρριψη της θεωρίας στα πλαίσια του δικού μας μικρόκοσμου. Η εμπειρία είναι το τζάμι του δικού μας παραθύρου με θέα στον κόσμο. Δε βλέπει "μέσους", αλλά αληθινούς ανθρώπους. Είναι όμως ρατσίστρια και βγάζει συμπεράσματα που τα γενικεύουμε συχνά σε "πανανθρώπινες αλήθειες", όταν ο εγωισμός μας μάς ξεστρατίζει. Η εμπειρία είναι το άρωμα ενός κόσμου που δεν έχουμε δει ακόμη ολόκληρο. Είναι η εντύπωση, η θύμιση και η απερίγραπτη συνύπαρξη όλων των εικόνων, των ρυθμών και ακουσμάτων που γαλουχούν το μυαλό μας και διαμορφώνουν μοναδικά τη διαίσθησή μας.

Η αγάπη είναι για την αναζήτηση ό,τι ο σεβασμός για τη σχέση. Είναι προϋπόθεση ουσίας. Όποιος αγαπά τη γνώση δεν τη βιάζει, δεν τη διεκδικεί ως κτήμα, δεν την υποβαθμίζει, δεν την πετά στα γουρούνια. Όποιος αναζητά την αλήθεια με αγάπη, δε ζητά να της βάλει στολίδια ή ταμπέλες. Δε ζητά να είναι αυτός που την πρωτοβρήκε, ούτε να είναι η αλήθεια ό,τι ποτέ ο ίδιος υπολόγισε. Σέβεται όλους όσους περιγράφουν κομμάτια της αλήθειας που βρήκαν, χωρίς να περιμένει όλοι να έχουν την ίδια γνώμη. Αξιώνει την επιστήμη, αλλά σέβεται την εμπειρία. Η αγάπη για τη γνώση είναι η ελπίδα ότι αύριο θα συνεχίζουμε ακόμη την αναζήτηση.

Ο έρωτας για την αναζήτηση είναι η υπέρβαση της λογικής και η παθιασμένη θυσία. Δεν μπορούν όλοι να ερωτευτούν την αναζήτηση και δεν πρέπει. Ο ερωτευμένος δεν έχει όρια και λογική. Οι αντοχές του γεννιούνται από την εκρηκτική του επιθυμία για αλήθεια. Κάθε βήμα προς την αλήθεια φέρει την οδύνη του επομένου. Ο έρωτας είναι η ακρότητα του ενός που τραβάει το σύνολο των υπολοίπων. Ο έρωτας υπερβαίνει τα πεπατημένα, ορθώνεται και καταρρίπτεται, μόνο για να ξαναπροσπαθήσει αύριο. Ο έρωτας είναι το ανικανοποίητο χρέος του αναζητητή. Δεν περιμένει κατανόηση και λύπηση από κανέναν. Υπάρχει γιατί δεν μπορεί αλλιώς, ακόμη και όταν όλοι οι άλλοι την κατακρίνουν.

Όλα αυτά τα γράφω γιατί συχνά με λυπεί που οι άνθρωποι ξεχνούν αυτές τις πλευρές της αναζήτησης. Η εποχή μας θεοποιεί την επιστήμη και υπονομεύει την εμπειρία και την αγάπη. Και προσποιείται ότι έρωτας υπάρχει μόνο στη σεξιστική του έκφραση και μόνο για διαφυλικές σχέσεις. Σε αυτόν τον ευλογημένο κόσμο, θεωρώ ότι είναι σημαντικό κάποιες φορές να κρατάμε τα μάτια μας μακριά από μικροσκόπιο της επιστήμης, για να μη χάσουμε το όλο. Είναι σημαντικό να μην κρίνουμε τη ζωή από το παράθυρο της προσωπικής μας εμπειρίας, γιατί χάνουμε την πολύτιμη γνώση όλων των εμπειριών που μοιράζονται μέσα από την παράδοση και την επικοινωνία. Είναι σημαντικό να αγαπούμε την αναζήτηση γιατί αυτή η αγάπη δίνει ελπίδα και νόημα στη μεταλαμπάδευση της γνώσης. Είναι σημαντικό να συγχωρούμε και να συμπάσχουμε με τους ερωτευμένους της γνώσης, γνωρίζοντας πάντα ότι είναι αυτός ο έρωτας (με όλα τα λάθη και τις υπερβολές) που μπορεί κάποια στιγμή να μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην αλήθεια.

Και να μην ξεχνούμε ότι όλα τα παραπάνω είναι στιγμές που τα υπερβαίνουμε, με τον πιο υπέροχο τρόπο, με τα μάτια της ελπίδας και της πίστης. Και χωρίς αυτές τις υπερβάσεις, που είναι το σκίρτημα της ψυχής προς ότι δε θα μπορέσει ποτέ να γνωρίσει μόνη, η ζωή δε θα ήταν ζωή, αλλά υπολογισμός.

Τα βιβλία και οι μουσικές που (δεν;) ξέχασα

Η μνήμη μου είναι από τα χαρακτηριστικά μου που δίνουν εξαιρετικές ευκαιρίες για πείραγμα σε φίλους: ξεχνώ εύκολα. Κυρίως τις βραδιές που δεν προλαβαίνω να αναμασήσω ήρεμα το τι συνέβη μέσα στην ημέρα που πέρασε, η ζωή φαίνεται να αποκτά αυτήν τη θολή αίσθηση του κόσμου έξω από το παράθυρο ενός κινούμενου αυτοκινήτου. Θυμόμαστε ότι κάτι συνέβη, αλλά μας ξεφεύγουν οι λεπτομέρειες. Είναι όμως στα αλήθεια έτσι; Ξεχνάμε άραγε ποτέ;

Αυτή μου η αδυναμία να θυμηθώ λεπτομέρειες περνά και στα βιβλία και τη μουσική. Μου είναι δύσκολο να θυμηθώ το όνομα του βιβλίου, το όνομα του συγγραφέα, τον κιθαρίστα, ή το συγκρότημα. Με άλλα λόγια, είμαι παντελώς ανίκανος (ευτυχώς!) να παραστήσω το λόγιο ή το μουσικό παντογνώστη.

Αυτό, από την άλλη, που δεν μπορώ να μεταφέρω, είναι η μοναδική δύναμη με την οποία άλλαξαν μέσα μου τα πάντα οι μουσικές που έχω ακούσει και ακούω. Δεν μπορώ να υποδείξω ή αποδείξω το πώς τα βιβλία μου άλλαξαν και μου αλλάζουν τον τρόπο που σκέφτομαι. Αλλά νομίζω πώς όλο μου το είναι αντανακλά αυτές τις επιδράσεις.

Θυμηθείτε, οι τυχερότεροι από εμάς, το χάδι της μάνας. Και ορκιστείτε, αν το πιστεύετε, ότι η τρυφερότητα αυτή δεν άλλαξε μια για πάντα το πώς βλέπετε τον κόσμο. Εγγυηθείτε, αν το τολμάτε, ότι δεν σας επέτρεψε με τη σειρά σας να δώσετε τρυφερότητα όλα τα επόμενα χρόνια της ζωής σας. Θυμηθείτε παραμύθια που ακούσατε ή τραγούδια που σας σημάδεψαν. Μήπως μέχρι σήμερα δε ζωντανεύουν χορδές μας που φαίνονταν χαμένες για χρόνια;

Είμαστε περίεργα όντα οι άνθρωποι. Πέρα από την επιστήμη, που υποστηρίζει ότι ίσως δεν ξεχνούμε στα αλήθεια, υπάρχει η καθημερινή πρακτική που μας δείχνει ότι κάθε μέρα σφυρηλατούμαστε προς αυτό που θα είμαστε αύριο. Μπορώ να σας εγγυηθώ ότι αν, αντί για Μικρό Ήρωα, Ιούλιο Βερν, παραμύθια του Ναζίμ Χικμέτ, τη Μόμο του Έντε, την επιστημονική φαντασία του Wells, διάβαζα άλλα πράγματα, θα ήμουν κι εγώ αλλιώτικος. Αν αντί για Eloy, Jethro Tull, Rory Gallagher και King Crimson, άκουγα κλασσική μουσική, δε θα ήμουν ο ίδιος. Δε θα ήμουν καλύτερος ή χειρότερος. Απλώς θα ήμουν άλλος.

Δηλώνω υπεύθυνα ότι κάθε αχνάρι τέχνης που ακολούθησα στη ζωή μου με άλλαξε με τρόπο ριζικό, αμετάκλητο (και πιθανώς δύσκολα μετρήσιμο). Για αυτό θεωρώ ότι κάνουμε κάτι πολύ λάθος: δε μεγαλώνουμε τα παιδιά μας μέσα στην τέχνη. Αυτό το αναπόσπαστο στοιχείο ανθρωπιάς, όλο αυτό το μεγαλείο της επικοινωνίας που είναι εφικτό μόνο μέσα από την τέχνη δέχεται καίρια πλήγματα:
το ευτελίζουμε, το ανάγουμε σε είδος πολυτελείας ή το πραγματευόμαστε ως γνώση.


Αντί να μοιραστούμε έντεχνες στιγμές με τους ανθρώπους γύρω μας, συχνά καυχόμαστε για τις γνώσεις μας πάνω στην τέχνη. Λες και η μουσική είναι τα ονόματα των καλλιτεχνών της, λες και το διήγημα είναι ο συγγραφέας του... Πριν τη γνώση έρχεται η διαίσθηση να ανοίξει το δρόμο. Και, για τη διαίσθηση, χρειάζεται η εμπειρία.

Για αυτό τη μουσική έχει νόημα να την αφουγκράζεσαι, όχι να την αποστηθίζεις. Τη ζωγραφική να την αφήνεις να εντυπώνεται, όχι να την σχολιάζεις. Το διήγημα να το αγαπάς, όχι να το θυμάσαι. Το ποίημα να το νιώθεις, όχι να το απαγγέλλεις. Το θέατρο να το βιώνεις. Και όλα αυτά μέσα από το μοναδικό, προσωπικό πρίσμα σου. Δεν είναι όλα τα έργα για όλους τους ανθρώπους το ίδιο, όπως και δεν είναι όλοι οι άνδρες για όλες τις γυναίκες (και το αντίστροφο). Και αυτό δεν είναι κακό: είναι μία ακόμη περίτρανη έκφανση της μοναδικότητάς μας.

Μέσα από αυτές τις λίγες σκέψεις επιδιώκω (πέρα από το να απολογηθώ για την αδύνατη μνήμη μου) να μοιραστώ μία πρόταση: αν κάθε μπαρ είχε ένα μουσικό, αν κάθε πλατεία είχε μία έκθεση φωτογραφίας ή μία ανοιχτή πινακοθήκη, και κάθε τοίχος ήταν ένα μικρό σινεμά ή μία βιβλιοθήκη, θα ήμασταν αλλιώτικοι. Αλλιώτικοι με αυτόν το μοναδικό, ανεξήγητο και ανεξίτηλο τρόπο που μόνο η τέχνη μπορεί να καταφέρει. Χωρίς επιτηδευμένα έργα, ελιτίστικους σκοπούς και εσκεμμένες υπερβολές: με τη μεγαλοσύνη και την απλότητα της τέχνης που γεννιέται από μία ψυχή, και αυγαταίνει και εξελίσσεται σε χίλιες άλλες. Με την τέχνη που γεννιέται από την ανάγκη και μεγαλύνεται από την αγάπη και τη μοιρασιά. Με την Τέχνη.

Πώς θέλω να είναι...

Αυτές τις ημέρες θυμήθηκα πώς όταν ήμασταν έφηβοι μιλούσαμε για ιδανικούς συντρόφους: "Πώς θα ήθελες να είναι η κοπέλα σου;..." . Θυμάμαι πώς αργότερα μιλήσαμε για ιδανικές δουλειές, ιδανικούς κόσμους. Αναλογίστηκα πώς ονειρευόμαστε ακόμη και σήμερα να γίνουμε ιδανικοί αθλητές, άγιοι, επαναστάτες, ήρωες, ελεύθεροι, μοναδικοί, πλούσιοι, ερημίτες, τραγουδιστές και αλήτες, ποιητές. Και τόσα χρόνια αργότερα κατάλαβα ότι οι ερωτήσεις που κάναμε ήταν λάθος. Θα έπρεπε να ρωτάμε:

- Τι είσαι έτοιμος να δώσεις για να έχεις τον ιδανικό σύντροφο;
- Τι είσαι έτοιμος να δώσεις για να έχεις την ιδανική δουλειά;
- Τι είσαι έτοιμος να δώσεις για να έχεις τον ιδανικό κόσμο;
- Τι μπορεις να κάνεις για να γίνεις αθλητής, άγιος, επαναστάτης, ήρωας, ελεύθερος, μοναδικός, πλούσιος, ερημίτης, τραγουδιστής κι αλήτης, ποιητής;

Το τι θα πει να είσαι (στα δικά μου μάτια) "ποιητής" το αναγνώρισα όταν συνάντησα το Νίκο, ο οποίος καθημερινά είναι ποιητής. Όχι σε εκδηλώσεις, αλλά στην ανάσα του. Όχι σε συζητήσεις, αλλά σε εκμυστηρεύσεις. Όχι σε εικόνα, αλλά σε ουσία. Όχι στην οθόνη, αλλά στη βασανισμένη, άτσαλη, μεθυσμένη ψυχή. Πόσο αγνοούμε αυτές τις απλές αλήθειες όταν σκεφτόμαστε τον ποιητή! Σκεφτόμαστε ποίηση και λέμε "να έγραφα κι εγώ έτσι!". Αλλά βλέπουμε το γέννημα, ενώ η ποίηση είναι η συνουσία, η εγκυμοσύνη, η γέννα και η λοχεία. Είναι ιδρώτας και πόνος ψυχής, είναι η ιδέα που μεγαλώνει μέρα τη μέρα μέσα σου χωρίς τον έλεγχό σου, αλλά τρέφεται από το δικό σου μυαλό, τη δική σου αγάπη, τις δικές σου εμπειρίες. Είναι ανησυχία και αγρύπνια, είναι αγωνία και πονεμένα γεννητούρια. Είναι η μελαγχολία μετά και η αίσθηση ότι ένα κομμάτι σου δεν είναι πια δικό σου, αλλά φεύγει να ζήσει τη δική του ζωή στις ψυχές, τις ματιές, τις κοροϊδίες και τους επαίνους του κόσμου. Αυτά μου έδειξε ο Νίκος.

Για τον αθλητή ξεχάσαμε τη δυσκολία της ανόδου, τη μοναστική αφιέρωση στο σκοπό, τους τραυματισμούς και τα πισωπατήματα, τη συντριβή της αποτυχίας ένα βήμα πριν το όνειρο, τους συμβιβασμούς και τις υποχωρήσεις, τους φόβους και την αγωνία. Ο αληθινός αθλητής δεν είναι η επιτυχία του. Είναι η επιμονή, ο αγώνας, ο δρόμος, η αντοχή, η θέληση, η συγκέντρωση, είναι η υπέρβαση του εαυτού. Είναι η αυτοσυντριβή μπροστά στο σκοπό. Και το βραβείο μόνο για τον αθλητή μπορεί να είναι αληθινό βραβείο: γιατί ξέρει τον αγώνα που έκανε ως εκεί.

Ο άγιος δεν είναι ο θαυματοποιός στα δικά μου μάτια. Δεν είναι ο προφήτης ή ο θεραπεύων. Ο άγιος είναι η ταπείνωση, η υποδούλωση των παθών, είναι η νηστεία σκέψης και σώματος, είναι ο συνεχής αγώνας, η αυταπάρνηση και η αυτοδιάθεση, η νίκη πάνω στον εαυτό, τα δακρυσμένα μάτια στην κατεύθυνση του Θεού.  Ο άγιος δεν είναι η αλώς, το φωτοστέφανο, αλλά η θυσία και η ευτυχία. Δεν είναι η ηχηρή αυτολύπηση, αλλά η σιωπηλή αυτογνωσία. Ο άγιος δεν είναι άγιος για τον Παράδεισο: είναι άγιος γιατί ερωτεύτηκε αμετανόητα και έμπρακτα το Θεό.

Τον ιδανικό κόσμο, τον ιδανικό σύντροφο, την ιδανική δουλειά, όλα τα φτιάχνει ο αγώνας. Και δεν είναι λουλούδια στην κορφή βουνού αυτοί οι ιδανικοί στόχοι, ώστε όταν φτάσουμε να μπορούμε να ξαπλώσουμε και να απολαύσουμε τη μυρωδιά τους. Την ιδανική δουλειά τη δουλεύεις με την προσπάθεια, τη συνεργατικότητα, την ευσυνειδησία, την επίγνωση σκοπού, την ταπεινότητα, τη συστηματικότητα, την προσοχή, το σεβασμό. Τον ιδανικό σύντροφο τον κρατάς στιγμή τη στιγμή με τη ματιά, το χάδι, τη μοιρασιά, την αυταπάρνηση, τον έρωτα, την έγνοια, τη συγχώρεση, την αγάπη.

Τον ιδανικό κόσμο τον σχεδιάζεις με την παιδεία σου, τα ιδανικά σου, την κρίση σου, τα όνειρά σου. Τον χτίζεις και τον διαφυλάσσεις μέρα τη μέρα, με τον ιδρώτα, τον αγώνα, την αγάπη σου. Τον παραδίδεις στον επόμενο με την αυταπάρνηση, την παραχωρητικότητα, το σεβασμό, τη διορατικότητα, την αίσθηση ευθύνης σου.

Για αυτό από σήμερα δε θα περιγράφω πώς θέλω να είναι το καθετί στον κόσμο μου αύριο. Ό,τι ζητώ θα το εξαγοράζω, ακριβά, με τις πράξεις και τις στιγμές μου. Και αυτό γιατί γνωρίζω ότι με τα ίδια νομίσματα εξαγόρασαν ό,τι καλό μου παραδόθηκε και οι προηγούμενοι από εμένα.

---

Υποσημείωση:
Συγχωρήστε με αν φαίνεται ότι δε συμβαδίζω με τις ειδήσεις των ημερών. Για μένα ο ρατσισμός και η βία δε γεννήθηκαν πριν 3 μέρες και δεν καταδικάζονται ή αναιρούνται με προσπάθειες ημερών. Και δεν μπορεί κανείς να εξιλεωθεί για την ανοχή του στη βία με λίγες ωραίες λέξεις. Δεν μπορεί επίσης κανείς να καταδικάζει το ρατσισμό ή το ναζισμό, φουντώνοντας  ο ίδιος φλόγες εκδίκησης ή λειτουργώντας ως προπαγανδιστής, ή φανφαρολογώντας με πομπώδεις αναλογίες, ή επιδιώκοντας το προσωπικό κέρδος. Προσωπικά προτιμώ να καταλαγιάσει η σκόνη ώστε, αν πω κάτι, να μην είναι από παρόρμηση, αλλά από ωρίμανση. Αφήνω τους καλύτερους μου να μιλούν κάτι τέτοιες ώρες.

Ελπίδα, κυρίες και κύριοι!

Σε παλαιότερη ανάρτηση είχα μιλήσει για μία προσπάθεια που άρχιζε με το όνομα SciFY. Τον ένα χρόνο που η SciFY υπάρχει, έμαθα πολλά για την Ελλάδα και τους ανθρώπους της. Και το καλύτερο: χωρίς να χρειαστεί να το δω μέσα από κάποιο τηλεοπτικό, κομματικό ή άλλο βρώμικο πρίσμα.

Στον έναν αυτό χρόνο είδα νέα παιδιά που χτίζουν το μέλλον τους δρώντας και ιδρώνοντας, όπως πάντα γινόταν. Έμαθα για επιστήμονες που διαπρέπουν μέσα στη μιζέρια, για συλλογικότητες και χώρους που γεννάνε ευκαιρίες για άλλους. Είδα σε διαγωνισμούς καινοτομίας στην άλλη άκρη της Γης οι 2 στους 10 φιναλίστ να είναι Έλληνες. Είδα νέα διαδικτυακά μέσα (διαδικτυακά ραδιόφωνα και τηλεοπτικές εκομπές) που διεκδικούν μία θέση στην καρδιά και τη ζωή μας με αξιώσεις. Γνώρισα ανθρώπους από ενεργούς φοιτητικούς συλλόγους που εξάγουν και εισάγουν γνώση (AIESEC, EESTEC, IEEE) με σεμινάρια και εκδηλώσεις. Είδα προσπάθειες για υγιή ενσωμάτωση των νέων στον ενεργό πολιτικό βίο. Στη γειτονιά μου η εκκλησία, μέσα από τους ανθρώπους που συνεισφέρουν σε χρήματα και προσπάθεια, σιτίζει 250 οικογένειες (ενώ πριν 3 χρόνια υποστήριζε 25). Βρίσκομαι όλο και συχνότερα σε χώρους που δεν απαιτούν χρήματα για να παρέχουν ομορφιά και πολιτισμό (δείτε εδώ και εδώ).

Νιώθω ότι βρίσκομαι σε ένα μελίσσι, κινητικό και εκρηκτικό, έτοιμο να καλλιεργήσει και επιτεθεί, αλλά και με μόνο σκοπό το να καταφέρει να ζήσει ως αύριο. Το βιώνουμε κι εμείς και οι γύρω μας με τρόπο αδιαμφισβήτητο: η προσπάθεια, η πρωτοβουλία, η καινοτομία, η εργατικότητα στη χώρα μου δεν αμείβονται ούτε από το κράτος, ούτε από τις εταιρείες.
Έτσι, μένουν μόνο οι συνάνθρωποι. Αυτοί που πάντα είναι και θα είναι εκεί.
 
Ο κόσμος αλλάζει με τρόπο που δε φανταζόμαστε. Κάθε ανάγκη γεννά ήρωες και προσφέροντες. Κάθε σκοταδισμός γεννά φωστήρες, κάθε ανηθικότητα αναδεικνύει φάρους ηθικής. Αλλά φυσικά, μην περιμένετε να τους βρείτε σε τηλεοπτικές εκπομπές ή πρωτοσέλιδα ή ιστοχώρους. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν καλύτερα πράγματα να κάνουν.Και τα κάνουν σιωπηλά. Ας τους αναζητήσουμε και ας μην τους εμποδίσουμε να προσφέρουν με την κακοκαρδία και τη μικρότητά μας.

Ελπίδα, κυρίες και κύριοι! Αυτό με έμαθε ένας χρόνος συναναστροφής με νεαρούς και μεγάλους Έλληνες. Αυτή η ανορθόδοξη, ανήσυχη, αταίριαστη, απερίγραπτη εμμονή να βλέπεις φως πίσω από το σκοτεινό μπερντέ της δημοσιότητας. Και όταν θα αρχίσει να ξεθωριάζει μέσα μου, όταν οι πραγματικές δοκιμασίες χτυπήσουν κι εμένα, θα χρειάζομαι εσάς να μου τη θυμίσετε.

Ξένος;

Ξέρεις τι είναι να μυρίζει καλοκαίρι το Φλεβάρη, Ξένε; Ξέρεις τι είναι ο ήλιος να φωτίζει κάθε μέρα σου, και η θάλασσα να σε συνοδεύει σε κάθε σου σκέψη; Ξέρεις τι είναι μία μέρα με ουζάκι, ρακή και ψωμί με ελιά; Ξέρεις τι είναι να περπατάς κάτω από ένα φεγγάρι που το καλοκαίρι και το χειμώνα, πεισμωμένο λάμπει να φωτίζει τα όνειρά σου;

Ξέρεις τι είναι να έχουν όνομα οι ημέρες του Γενάρη, καταμεσής του Χειμώνα, που έρχονται να σου ανάψουν τα σωθικά με τον πόθο της άνοιξης; Ξέρεις τι είναι το υγρό, θαλασσινό αεράκι τις καυτές μέρες του Ιουλίου; Τι είναι το μελτέμι πάνω στο καράβι ή στα ασπρισμένα στενά ενός νησιού μεσοπέλαγα;

Τι είναι το μπλε του Αιγαίου και το γαλαζοπράσινο του Ιονίου; Τι είναι να ξυπνάς το πρωί και να είναι ο ουρανός και η θάλασσα ένα γκριζογάλαζο, μονοκόμματο σεντόνι που κρύβει τον ορίζοντα; Ποιο είναι το τραγούδι της λεύκας το ήσυχο καλοκαιρινό μεσημέρι; Τι θα πει το ξημέρωμα να σε βρίσκει σε ένα παγκάκι ή σε μία παραλία, όπου κάθε κύμα σιγοσφυρίζει την ιστορία του κόσμου;

Και σκέφτομαι, Ξένε, είσαι στα αλήθεια Ξένος; Γεννήθηκες στη γκρίζα Αγγλία, ή στην πόλη που σε έκανε να ξεχνάς το χώμα σου; Τι αξίζει να ονειρεύεσαι, χρηματιστήρια ή βούτες ψωμί στη χωριάτικη; Τι έχει νόημα να οραματίζεσαι, μεγιστοποίηση του κέρδους ή τη στιγμή που μοιράζεσαι το σουβλάκι με το μπατήρη φίλο σου, στο παγκάκι εκεί στην πλατεία; Τι σε έμαθε ο τόπος σου τόσα χρόνια, τι οι παπούδες σου, τι οι γονείς σου; Και, κυρίως, τι σου ψιθύρισε η καρδιά σου και το μυαλό σου για όλα αυτά;

Σκέφτομαι, Ξένε, για ποια πράγματα σε έπεισαν. Σκέφτομαι πώς είναι δυνατόν η παραγωγή να συνδέεται με παράγωγα και όχι με καρπούς και φρούτα. Πώς η απόδοση μετριέται με χρήματα και όχι με ευτυχισμένο χρόνο; Γιατί η εταιρική στοχοθεσία δεν περιέχει στόχους όπως "να ζω αξιοπρεπώς", "να δουλεύω με αγάπη για την κοινωνία μου", "να είμαι ξεκούραστος, για να μπορέσω να δημιουργήσω με ηρεμία", "να μη φοβάμαι την απόλυσή μου ανά πάσα στιγμή", "να βλέπω το αποτέλεσμα της δουλειάς μου στους συνανθρώπους μου".

Αναρωτιέμαι γιατί μιλάς για αναδιοργάνωση οργανισμών και όχι ανθρώπων ή ηθών. Γιατί μιλάς για χρωστούμενα, όταν σε πίεζαν να πάρεις δανεικά. Και δεν καταλαβαίνω γιατί μιλάς για πολιτική κρίση τώρα, όταν 20 χρόνια νωρίτερα μάθαμε να είμαστε πολίτες με μόνο χρέος τη συμμετοχή στις εκλογές. Μιλάς για ηθική κρίση τώρα, όταν αδικήσαμε, καταχραστήκαμε, ανεχθήκαμε τόσες φορές στο παρελθόν.

Και ρωτώ, Ξένε, αν ήσουν πάντα Ξένος ή αν σε έφεραν οι επιλογές σου εδώ. Ακόμη και σήμερα κατακρίνεις αντί για να αξιολογείς. Αντιτίθεσαι αντί να διαμορφώνεις. Υψώνεις φωνή αντίδρασης, αντί να δρας, να συνεισφέρεις να συμμετέχεις.

Και για μία φορά ακόμη, Ξένε, βλέπω ότι είσαι εγώ.

Είσαι ό,τι έγινα, όταν οι γκρίζοι κύριοι ποσοτικοποίησαν το χρόνο μου και μίλησαν (άκουσε παραλογισμός!) για "εξοικονόμηση χρόνου". Φέρεις ό,τι προδίδω όταν τολμώ να λέω "ο κόσμος είναι κακός", "οι άνθρωποι είναι αχάριστοι". Τέτοιες γενικεύσεις είναι που με κάνουν Ξένο.

Ξένος είναι αυτός του οποίου δε γνώρισα ακόμη την αξία, δεν κατανόησα τις σκέψεις του και δεν αναζήτησα τους σκοπούς του. Ξένος γίνεται κι αυτός που αποξενώνεται από ό,τι αγαπά. Στο χέρι μου είναι να προσπαθήσω να μην είναι κανείς κοντά μου Ξένος. Και να μην είμαι κι εγώ Ξένος, μέσα μου.


Για να ξαναγίνω αυτός που ήμουν, θα μιλώ για την προσφορά και τις αλλαγές που φέρνει αυτή. Θα μιλώ για όσους πάσχισαν και πασχίζουν να φέρουν αλλαγές στον κόσμο, με τον τρόπο του ο καθένας. Θα μιλώ για την ομορφιά του τόπου που με γέννησε, που με έθρεψε, που με μεγάλωσε και με πλήγωσε.Θα αντιστέκομαι στα νούμερα με βιώματα και στις προτάσεις με αντιπροτάσεις, στα λόγια με πράξεις και στην αβεβαιότητα με αναζήτηση.