Χρέος

Συχνά παρατηρούμε με σκεπτικισμό ανθρώπους που δείχνουν μία εμφανή προσήλωση σε ασχολίες που στα μάτια μας μπορεί να φαίνονται και ελάσσονες: ένας παππούς που ποτίζει τα φυτά με παροιμιώδη συνέπεια, ένας φούρναρης που έχει ακριβώς την ίδια ώρα έτοιμο το ψωμί κάθε μέρα, ένας επιστήμονας που ξεκινά κάθε πρωί να διαβάζει ένα νέο κείμενο για την επιστήμη του. Και κάθε φορά μας βγαίνει φυσικό να νουθετήσουμε τον αποκλίνοντα, να του υποδείξουμε τις αξίες της ζωής: της δικής μας ζωής.

Και κάνοντας αυτό ξεχνάμε μία λέξη που διαμόρφωσε ζωές και ζωές: το χρέος.
Συνήθως το χρέος το προβάλλουμε ως κοινωνική υποχρέωση, οικογενειακή δέσμευση, ατομικό περιορισμό. Και λέμε ψέματα.

Το χρέος είναι η ανάσα της πράξης, είναι η χορδή στο τόξο της ζωής, είναι η σκανδάλη στο πιστόλι της έκφρασης. Το χρέος δε μεταφέρεται, δε δωρίζεται, δεν ορίζεται, δεν ξεχνιέται, δεν ξεπερνιέται. Είναι εκεί, σαν τον παράφορο έρωτα κι αντιπαλεύει ό,τι κάνεις. Είναι εκεί σαν τον παράφορο έρωτα και σου δίνει δύναμη να κουνήσεις τα σύμπαντα. Το νιώθεις με κάθε χτύπο της καρδιάς σου, το νιώθεις να ορίζει τον χτύπο της καρδιάς σου. Το νιώθεις να βροντάει μέσα στα στήθια σου να ξεφύγει όταν κοιμίζεις την ψυχή σου, το νιώθεις να ξεσπά με τα δάκρυά σου τις πολύτιμες εκείνες στιγμές που τα σπλάχνα σου αγγίζουν ευλαβικά τις πόρτες της καρδιάς σου.

Ο άνθρωπος που έχει χρέος το ανακαλύπτει με μύριους τρόπους. Είναι σαν όλα να τον οδηγούν στο χρέος και όλα να τίθενται εμπόδια. Κάθε σκέψη του δείχνει το επόμενο βήμα και κάθε πράξη του θυμίζει ότι πρέπει να προχωρήσει κι άλλο. Ακόμη πιο πέρα, ακόμη πιο δυνατά, ακόμη πιο πονεμένα, ακόμη πιο ακριβά, ακόμη, ακόμη. Κι όλες οι προσδοκίες γίνονται ανάγκες, όλες οι επιθυμίες ελπίδες και όλες οι μέρες στιγμές, όταν στοχεύεις στο χρέος σου.

Κι όταν δοκιμάζεις να ξεφύγεις είναι σα να ξεριζώνεις την ψυχή σου, που απελπισμένη κρατιέται στο σώμα σου, τρέμοντας να το αφήσει κούφιο, κενό κουφάρι. Και παγώνουν τα μέσα σου, και έρχεται μία ολοβρώμικη απάθεια και θρονιάζεται στο θρόνο της ψυχής σου. Κι έτσι για λίγο νιώθεις ότι το χρέος σε άφησε... Για λίγο μόνο... Γιατί, βήμα βήμα, μέρα τη μέρα, τα νιώθεις τα σύγνεφα που μαζεύονται στα φυλλοκάρδια σου. Και τα νιώθεις να μαυρίζουν και να φορτώνονται με θλίψη και προσδοκία και ανάγκη και πόνο, και μυρίζει το χώμα της καρδιάς σου ξηρασία και κλαίνε τα όνειρα και οδύρονται χωρίς νερό, χωρίς επιθυμιά, χωρίς ορίζοντα. Και πολλαπλασιάζονται τα σύγνεφα, και θεριώνουν και μεγαλώνει ο ουρανός μέσα σου και ξεβολεύει την απάθεια. Και τρέμει ο θρόνος όλο και πιότερο και ραγίζει ο πάγος, και να που ουρλιάζουν πιότερο τα όνειρα, και πονάς. Και αρχίζουν να ματώνουν τα μέσα σου και τα μάτια σου γίνονται ανήσυχα και οι σκέψεις σου συφοριασμένες και τα χέρια σου άπληστα, τα πόδια σου κουρασμένα και το στόμα σου στεγνό.

Και όλα ξεσπούν με την πρώτη αστραπή.

Κι έρχονται θύμισες στο μυαλό σου από τότε που πρωτόνιωσες το χρέος, κι έρχονται και αράζουν μπροστά σου οι θυσίες και οι πόνοι. Και σε κοιτούν κατάματα να δουν αν θα φανείς αντάξιός τους. Και κάνει μέσα σου θύελλα, αλυχτάνε τα όνειρα γιατί μείναν φυλακισμένα για πολύ και σκίζουν το κορμί σου από μέσα και ξεριζώνουν συθέμελα το θρόνο της απάθειας να βρουν ψυχή.
Και γίνεται θεριό ο ουρανός και βρυχάται να ξυπνήσει τα έγκατα του είναι σου, να γεννηθεί νέα ψυχή από τις στάχτες της παλιάς, κι είναι ο πόνος αδυσώπητος.

Κι όλα γιορτάζουν με την πρώτη σου πράξη.

Το χρέος έρχεται πάλι να ανασάνουν οι πράξεις, γεμίζει ο τόπος με τα μπουμπουνητά της έκφρασης, φεύγει, πετά το βέλος της ζωής και περνά πάνω από τα γνώριμα χωράφια της ελπίδας σε ανοιχτούς ορίζοντες. Και γεννοβολά η ψυχή σου αρώματα και χρώματα και όνειρα όμορφα, σαν παιδικά. Και τα μάτια σου εστιάζουν και οι σκέψεις σου παίρνουν μορφή και σχήμα και τα χέρια σου πιάνουν, τα πόδια σου τρέχουν και το στόμα σου τραγουδά.

Και είναι αυτό το χρέος: είναι δικό μας, απαράμιλλο, αναπόφευγο, μοναδικό και ακατάληπτο. Είναι σκαμμένο και χαραγμένο, παράλογο και υπέροχο, πάντα ένα βήμα μπροστά και πάντα μια ανάσα από εμάς, ανεξόφλητο και αεικίνητο. Κι είναι ο δρόμος ένας: να μην ξεχνάμε. Κάθε στιγμή ένα βήμα πιο κοντά, και ένα λυγμό πιο πέρα, για να είναι το χρέος ουσία ζωής και ελευθερίας ναός. Να είναι το χρέος ύπαρξη και ζωή ζώσα.